اگر فضای خانه بین سکوت‌های سنگین و انفجارهای کوتاه در نوسان است، اگر قوانین خانه مبهم شده یا هرکس برداشت خودش را اجرا می‌کند، یا اگر بین نسل‌ها/نقش‌ها (والد–نوجوان، خواهر/برادر، والدین–پدربزرگ/مادربزرگ) اصطکاک مدام دارید، «زمان دادن» به‌تنهایی کافی نیست. مشاورهٔ خانواده دقیقاً برای همین نقطه است: مسیری ساختاریافته و علمی تا از چرخهٔ فرساینده بیرون بیایید و دوباره احترام، همکاری و آرامش بسازید.

  • وقتی اختلاف‌ها حول کارهای خانه، پول، صفحه‌نمایش، درس مدام تکرار می‌شود

  • وقتی هم‌راستایی والدین سست است و پیام‌های متناقض به فرزند می‌رسد

  • وقتی خانواده با گذارهای حساس روبه‌روست: مهاجرت، جدایی/طلاق، ازدواج مجدد، سوگ، تولد نوزاد، ورود نوجوانی

  • وقتی چالش یک عضو (مثلاً اضطراب، افسردگی، ADHD، OCD، تیک یا اختلال خواب) کل سیستم خانواده را تحت فشار گذاشته

مشاورهٔ خانواده چه می‌دهد؟ 

  • ارزیابی سیستماتیک و بی‌طرفانه: گفت‌وگوی مشترک + گفتگوهای کوتاه با اعضا؛ ترسیم ژنوگرام و الگوهای تعامل

  • چارچوب گفت‌وگوی امن خانوادگی: نقش گوینده/شنونده، قوانین بیان نیاز و بازخورد، زمان‌بندی مکث (Time-out)

  • هم‌راستاسازی والدین (Parent Alignment): قواعد یک‌دست، پیام واحد، مرزبندی روشن با نقش‌ها

  • مدیریت تعارض و فروکش‌سازی تنش: پروتکل «توقف–ترمیم–بازگشت»، ثبت محرک‌ها و علائم هشدار

  • جلسات «مسئله‌گشایی» هفتگی: دستورجلسهٔ کوتاه، تصمیم‌ها، مسئول مشخص و موعد پیگیری

  • روتین‌ها و قراردادهای خانگی: خواب/صفحه‌نمایش/تکالیف/کارهای خانه، جدول پاداش و پیامد منطقی

  • حمایت از گذارها: برنامهٔ مرحله‌به‌مرحله برای طلاق/هم‌والدی، خانواده‌های ترکیبی، سوگ و مهاجرت

  • پیوند با درمان‌های تخصصی: وقتی لازم است، هماهنگ با درمان فردی/کودک/نوجوان تا بار خانواده سبک شود

این فرایند برای چه خانواده‌هایی مناسب است؟

  • هم‌والدی بعد از جدایی/طلاق و خانواده‌های ترکیبی (نقش‌های جدید، قواعد مشترک)

  • خانواده‌های درگیر فشار کاری/مالی یا تفاوت‌های فرهنگی/بین‌نسلی

  • خانواده‌هایی که یکی از اعضا درمان فردی/کودک/نوجوان می‌گیرد و به همسویی نیاز دارند

  • خانواده‌های چندنسلی با نقش مراقبتی (نگهداری از سالمند/بیماری مزمن)

اگر دو یا سه مورد از بالا برای‌تان آشناست، وقتِ اقدام است. یک گفت‌وگوی تخصصی می‌تواند مسیر خانواده‌تان را کوتاه‌تر و مطمئن‌تر کند.

  • ارتقا مهارت‌های همسرداری گفت‌وگوی مؤثر، احترام و صمیمیت پایدار، حل تعارضات
  • گفت‌وگوی مؤثر: گوش‌دادن همدلانه، «من‌پیام»، بیان خواسته بدون سرزنش.
  • حل تعارض: توقف کوتاه، تمرکز بر مسئله نه شخصیت، راه‌حل‌های برد–برد.
  • صمیمیت و مرزها: وقت زوجی منظم، قدردانی روزانه، توافق درباره نقش‌ها و امور مالی.
  • ارتقا مهارت‌های فرزندپروری مرزهای روشن، ارتباط مؤثر، نظم حمایتی، همکاری والدین
  • روتین‌های خانه: قوانین روشن، پیامدهای منطقی، تقویت مثبت رفتار مطلوب.
  • تنظیم هیجان: نام‌گذاری احساسات، تمرین آرام‌سازی، الگوسازی والد.
  • ارتباط مؤثر: زمان اختصاصی یک‌به‌یک، تشویق دقیق، انتقاد بدون تحقیر.
  • مشاوره به خانواده‌ها همکاری سازنده، حل مسئله جمعی، روابط پایدار
  • ارزیابی سیستم خانواده: نقش‌ها، الگوهای تعامل، نقاط قوت و چالش‌ها.
  • بهبود همکاری: قراردادهای رفتاری، جلسات مشترک، مهارت حل مسئله.
  • مدیریت بحران: برنامه حمایت خانوادگی، تصمیم‌گیری جمعی، ارجاع بین‌رشته‌ای در صورت نیاز.

تست های شخصیتی و توسعه فردی

  • خودآگاهی عملی
  • تصمیم‌های شغلی و یادگیری بهتر
  • روابط و همکاری مؤثرتر

تست های اختلالات روانپزشکی

  • خودآگاهی دقیق‌تر
  • تشخیصِ زودهنگامِ نیاز به کمک
  • شناسایی همپوشانی‌ها

تست های ویژه کودکان و نوجوانان

  • توانمندسازیِ خودِ نوجوان
  • شناساییِ به‌موقعِ خطرها
  • تفکیکِ ریشهٔ مشکل‌های ظاهراً مشابه

تست های ویژه خانواده

  • کیفیت ارتباط و شنیدن
  • سبک حل تعارض
  • رفاه عاطفی و پیوند

تست های ویژه ازدواج و زوجین

  • تشخیص زودهنگام نقاطِ حساس
  • شناسایی هم‌سویی ارزش‌ها و هدف‌های زندگی
  • شناسایی میزان صمیمیت و رضایت جنسی

تست های تحصیلی

  • تحلیل خطا و مهارت امتحان‌دادن
  • شخصی‌سازی یادگیری
  • تفکیک علتِ افت عملکرد

آقای دکتر محمد قهرمانی خرم

  • متخصص روانشناسی
  • روان درمانگر اختلالات روانپزشکی
  • مشاور رشد وتوسعه فردی
  • مشاور ازدواج
  • زوج درمانگر
  • خانواده درمانگر

خانم مریم باباخانی

  • کارشناس ارشد رواشناسی
  • مشاوره فردی
  • روان درمانگر اختلالات روانپزشکی
  • مشاوره نوجوانان
  • زوج درمانگر
  • خانواده درمانگر
  • سکس درمانگر
  • مشاوره قبل از ازدواج

خانم ندا طالب تبریزی

  • کارشناس ارشد روانشناسی بالینی
  • زوج درمانگر
  • روان درمانگر اختلالات روانپزشکی
  • خانواده درمانگر

خانم دکتر سپیده غفارپور

  • متخصص روانشناسی
  • مشاوره کودک و نوجوان
  • خانواده درمانگر
  • زوج درمانگر
  • مشاور قبل از ازدواج
  • ساختاری/سیستمی
  • - برای چه تجربه‌هایی مفید است؟
    مرزهای مبهم، ائتلاف‌های آسیب‌زا (مثلاً والد–نوجوان علیه والد دیگر)، نقش‌های نامشخص، جنگ‌های روزمرهٔ قواعد خانه.
    خانواده‌های ناتنی/چندنسلی که نیاز به تعریف دوبارهٔ نقش‌ها دارند.
  • - در جلسات چه می‌کنیم؟
    نقشهٔ ساختار خانواده را می‌کشیم: چه کسی تصمیم‌گیر کدام حوزه است؛ کجا مرزها باید تقویت یا شل شوند.
    قواعد ۵گانهٔ خانه و قراردادهای عملی می‌نویسیم؛ تقسیم کار/مسئولیت روشن می‌شود.
  • نظریهٔ سیستم‌های خانوادهٔ بُوِن
  • - برای چه تجربه‌هایی مفید است؟
    الگوهای بین‌نسلیِ تکرارشونده، هم‌تنیدگی (Fusion) یا فاصله‌های افراطی، انتقال هیجان بین اعضا، درگیری‌های مزمن.
  • - در جلسات چه می‌کنیم؟
    ژنوگرام ساده (۳ نسل) می‌کشیم؛ الگوهای تکراری را می‌بینیم.
    مهارت تفکیک خود را تمرین می‌کنیم: «چگونه نزدیک بمانم و متفاوت باشم؟»
    افزایش تحمل تنش و کاهش واکنش‌های خودکار.
  • PMT — آموزش مهارت‌های والدگری
  • - برای چه تجربه‌هایی مفید است؟
    جنگ‌های روزمرهٔ قواعد/صفحه‌نمایش/تکالیف/خواب، رفتارهای چالش‌برانگیز کودکان/نوجوانان، خستگی والد.
    نیاز به پیاده‌سازی قوانین و پیامدهای منصفانه بدون تنبیه بدنی/تحقیر.
  • - در جلسات چه می‌کنیم؟
    مهارت‌های تشویق مشخص، قواعد کم‌تعداد و روشن، پیامدهای مرتبط و کوتاه، روتین‌های تصویری، «اول… بعد…»، درخت‌تصمیم برای موقعیت‌های پرتکرار.
  • EFFT — درمان هیجان‌محور خانوادگی
  • - برای چه تجربه‌هایی مفید است؟
    فاصلهٔ عاطفی، سوءبرداشت‌های مکرر، واکنش‌های تند هیجانی، والد–نوجوانِ پرتنش.
    پس از رویدادهای سخت (سوگ/جابجایی) که پیوند عاطفی ضعیف شده است.
  • - در جلسات چه می‌کنیم؟
    هیجان‌های زیرِ رفتار را می‌بینیم («وقتی گوشی را می‌گیری، می‌ترسم نادیده گرفته شوم»).
    فرصت‌های اتصال امن می‌سازیم: گفت‌وگوهای آرام و آسیب‌پذیر، بازگویی نیازها.
  • حل‌مسئلهٔ رفتاری
  • - برای چه تجربه‌هایی مفید است؟
    موضوع‌های عملیِ حل‌نشده (تقسیم کار، مالی، زمان‌بندی)، اختلاف‌های قابل مذاکره.
  • - در جلسات چه می‌کنیم؟
    تعریف دقیق مسئله → تولید گزینه‌ها → انتخاب آزمایشی → اجرای کوتاه → بازبینی.
    سنجش عدالت و عملی‌بودن.
ارزیابی اولیه و شناسایی مشکل

ارزیابی اولیه و شناسایی مشکل

- مصاحبه با اعضای خانواده (جمعی و فردی)
- شناسایی مشکل اصلی (تعارض، ارتباط، فرزندپروری، بحران‌ها)
- بررسی الگوی ارتباطی و نقش‌ها در خانواده
Direction Arrows
جلسه ۱–۲
تعیین اهداف مشترک

تعیین اهداف مشترک

- توافق روی هدف‌های کلی و اختصاصی خانواده
- شفاف‌سازی انتظارات هر عضو
- کاهش سرزنش و ایجاد فضای همکاری
Direction Arrows
جلسه ۲–۳
آموزش مهارت‌های پایه

آموزش مهارت‌های پایه

- آموزش مهارت‌های ارتباط مؤثر و گوش دادن فعال
- معرفی شیوه‌های حل تعارض سالم
- آموزش مرزبندی سالم بین والدین و فرزندان
Direction Arrows
جلسه ۳–۴
خاتمه و پیشگیری از بازگشت تعارض

خاتمه و پیشگیری از بازگشت تعارض

- مرور دستاوردهای خانواده
- تدوین برنامه ادامه‌دار برای مدیریت بحران‌های آینده
- توافق بر جلسات پیگیری دوره‌ای (مثلاً هر ۳ یا ۶ ماه یکبار)
Direction Arrows
جلسه ۱۰ به بعد
تثبیت تغییرات

تثبیت تغییرات

- مرور تغییرات مثبت در تعاملات
- تقویت مهارت‌های ارتباطی و حل مسئله
- اصلاح باقی‌مانده چالش‌ها و رفتارهای تکرارشونده
Direction Arrows
جلسه ۸–۱۰
مداخلات درمانی

مداخلات درمانی

- کار روی تعارض‌های اصلی خانواده
- اصلاح الگوهای ارتباطی ناکارآمد
- بهبود نقش‌ها (مثلاً والدگری یا تقسیم مسئولیت‌ها)
- تمرین مهارت‌های جدید در خانه و بازخورد گرفتن
Direction Arrows
جلسه ۴–۸

وقتی تعارض‌ها تکراری‌اند، ارتباط‌ها سرد شده، نقش‌ها نامشخص است یا مشکلات یک عضو روی کل خانواده اثر گذاشته، وقتِ مشاوره است.

زوج‌درمانی بر رابطه دو نفر تمرکز دارد؛ مشاوره خانواده کل سیستم خانواده، نقش‌ها، مرزها و الگوهای تعاملی بین اعضا را هدف می‌گیرد.

تعارض والد–فرزند، مشکلات ارتباطی، تربیت فرزند، مرزبندی با خانواده‌های گسترده، مسائل مالی، اعتیاد، بیماری مزمن، سوگ و بحران‌ها.

ترجیحاً بله، اما بسته به هدف درمان، گاهی جلسات با زیرگروه‌ها یا ترکیبی از جلسات فردی/جمعی انجام می‌شود.

هر دو اثربخش‌اند. آنلاین مزیت دسترسی و صرفه‌جویی زمان دارد؛ حضوری برای برخی افراد احساس ارتباط بیشتری می‌دهد. در بحران‌های شدید یا وقتی حریم خصوصی/اینترنت مناسب نیست، حضوری مناسب‌تر است.

به احساس امنیت، شفافیت، همدلی و ساختار جلسه دقت کنید. حق دارید سؤال بپرسید (رویکرد، تجربه در مسئله شما، چارچوب‌ها). اگر بعد از چند جلسه «هم‌خوانی» حس نکردید، بدون تعارف بگویید تا مسیر مناسب‌تری پیشنهاد شود.

اطلاعات شما محرمانه است. استثناها: خطر قطعی برای خود/دیگران، موارد الزامی قانونی (مثل کودک‌آزاری) یا دستور قضایی. در جلسات آنلاین از پلتفرم امن استفاده می‌شود و یادداشت‌ها با دسترسی محدود نگهداری می‌گردد.

معمولاً بین ۸ تا ۲۰ جلسه؛ شدت مشکلات، انگیزه اعضا و تمرین در خانه، سرعت پیشرفت را تعیین می‌کند.

درمانگر با تکنیک‌های انگیزشی و تنظیم مرزها کمک می‌کند مقاومت کاهش یابد. شروع با اعضای حاضر هم می‌تواند به تدریج سایرین را درگیر کند.

بله؛ با اصلاح الگوهای تعاملی، هماهنگ‌کردن روش‌های تربیتی و آموزش مهارت‌های والدگری، رفتار کودک پایدارتر تغییر می‌کند.

کاملاً؛ قبل از تشدید تعارض‌ها، با آموزش مهارت‌های ارتباطی و حل مسئله می‌توان از بحران‌های آینده پیشگیری کرد.

ملاحظات محرمانگی رعایت می‌شود. درمانگر زمان و نحوه طرح مسائل حساس را به شکلی امن و محترمانه مدیریت می‌کند.

با تمرین مداوم، بازبینی دوره‌ای و پایبندی به توافقات خانوادگی، تغییرات تثبیت می‌شوند و احتمال بازگشت الگوهای ناسالم کاهش می‌یابد.